Olieverf: dé verf van grote meester schilders als Rembrandt, Vermeer en Van Gogh. Prachtig van kleur en met een mooie glans en diepte.
Wil jij ook zo graag schilderen met olieverf? Maar weet je niet wat je precies nodig hebt of waar je op moet letten bij deze verf? Lees onze BLOG: Welke Verf Moet ik Kiezen?, als je (beginner of gevorderde) niet weet welke verf bij jou past. In deze blog vertellen we je in 3 stappen alles wat je als beginner moet weten over het schilderen met olieverf:
- Stap 1: Basis benodigdheden
- Stap 2: Schilderen
- Stap 3: Vernis
Stap 1: Basis benodigdheden
Voor je aan de slag gaat heb je een aantal dingen nodig:
- Olieverf
- Penselen, eventueel een paletmes
- Palet
- Ondergrond (doek, papier of paneel)
- Verdunningsmiddelen (terpentine, terpentijn of Gamsol en schilders medium)
- Vernis
Tip: Met de schilderkist van Van Gogh heb je bijna alle schilder benodigdheden compleet in één mooie kist. Een favoriet van ons, omdat hij zo compleet is en nog voordelig ook!
Het enige wat je naast de kist nog nodig hebt is een ondergrond om op te schilderen, een paletmesje en vernis.
Iets betere kwaliteit? Rembrandt heeft ook een hele mooie kist: top kwaliteit en meer kleuren. Heel mooi om cadeau te geven of te krijgen!
Olieverf
Olieverf wordt gemaakt van olie en pigment. De verf droogt door lucht en licht. Dit droogproces duurt echter behoorlijk lang, veel langer dan bij andere verfsoorten. Daarbij geldt hoe minder ventilatie en licht, hoe langzamer de verf zal drogen. Zet je schilderij dus niet in een al te donker hoekje weg om te drogen.
In onze webshop en onze winkel in Zwolle hebben wij meerdere merken olieverf. Het verschil tussen de merken ligt in de hoeveelheid pigment in de verf. Hoe meer pigment, hoe mooier en krachtiger de kleuren. Wil je beginnen met olieverf? Dan is de Van Gogh of Winton olieverf een hele mooie keuze.
Liever nog iets meer pigment? Ga dan voor de Rembrandt of Old Holland olieverf: de beste kwaliteit.
De verschillende merken olieverf zijn ook goed met elkaar te combineren. Wil je een bepaalde kleur extra mooi uit laten komen, dan kun je daarvoor ook eens een hogere kwaliteit verf kiezen.
Van alle merken hebben wij mooie sets met de basiskleuren die je in ieder geval nodig hebt.
Penselen
Wanneer je schildert met olieverf gebruik je meer penselen dan bij het schilderen met verfsoorten als acryl en aquarelverf. Het schoonmaken van je penselen is namelijk wat meer werk. Zorg er dus voor dat je een bosje verschillende penselen in huis hebt.
Wil je meer weten over penselen voor olieverf? Lees dan onze blog Alles over penselen. Daar lees je ook hoe je het beste je penselen kunt onderhouden en schoonmaken.
Paletmes
Met een paletmes kun je niet alleen prachtige effecten creëren in je kunstwerk, ze zijn ook heel handig voor het mengen van je verf.
Nu zul je denken: dat kan toch ook met een penseel? Klopt! Maar bij een penseel kan er nog ongemengde verf in je penseel verstopt zitten, die opeens tevoorschijn komt tijdens het schilderen. Zo zit er opeens geel in je schilderij waar alleen groen had moeten zitten! Met een paletmes heb je dit probleem niet.
Palet
Je olieverf meng je op een houten palet. Hout werkt het fijnst bij olieverf. Let op dat je na het schilderen je palet op tijd schoonmaakt met een paletmes. Is de olieverf opgedroogd, dan wordt het een behoorlijk poetsklusje.
Ondergrond
Je kunt op van alles schilderen: papier, karton, hout of een doek van linnen of katoen, maar zorg er wel voor dat je olieverf goed kan hechten op je ondergrond. Je wilt namelijk niet dat je ondergrond door de olie wordt aangetast of dat de verf gaat barsten.
Gesso zorgt ervoor dat je olieverf goed op je ondergrond hecht.
Geen zin om aan de slag te gaan met Gesso? Geen probleem, want wij hebben kant en klare doeken, panelen en papier waar je zo op kan schilderen!
Een doek geeft natuurlijk die echte schilderij uitstraling. Onze schilderdoeken hebben al 3 lagen Gesso en zijn dus klaar voor gebruik. Je kunt kiezen uit doeken van linnen of katoen. Linnen is wat steviger. Als je zeker wil weten dat je doek jarenlang op spanning blijft, kies je voor linnen, zeker bij een groot formaat. Zoek je meer iets om mee te beginnen, dan is katoen een goede keuze.
Werk je graag heel precies? Een Mus paneel is met zijn super gladde oppervlak ideaal voor de fijnschilder.
Wil je liever eerst een beetje oefenen op papier voor je op doek of paneel overgaat? Ga dan voor papier van Fabriano Pittura of Canson Figueras.
Verdunningsmiddelen
Olieverf gebruik je af en toe direct uit de tube, maar het grootste deel van de tijd verdun je het met een oplosmiddel:
De eerste drie verdunningsmiddelen maken de verf schraal, Schildersmedium (of painting medium) is juist vet. Een schraal én een vet medium is een must have wanneer je met olieverf schildert. Waarom? Dat lees je bij Stap 2: Schilderen, van mager naar vet.
Let op! Ventileer je werkruimte goed wanneer je verdunningsmiddelen gebruikt.
Verschil tussen (reukloze) terpentine, Gamsol en gerectificeerde terpentijn
Terpentijn wordt gemaakt van de balsem van de pijnboom. Deze balsem wordt gedestilleerd tot terpentijnolie en dan nog een keer gedestilleerd tot gerectificeerde terpentijn. Veel schilders vinden de harsachtige geur van terpentijn lekker en kiezen daarom voor terpentijn i.p.v. terpentine.
Terpentine wordt gemaakt door aardolie te destilleren. Er zijn verschillende soorten terpentine verkrijgbaar. Per soort kan het verschillen hoe goed het de olieverf oplost. Ga daarom altijd voor een terpentine die bedoeld is voor olieverf, zoals Gamsol of de terpentine van Royal Talens. Royal Talens heeft ook een geurloze terpentine, fijn want echt lekker ruikt terpentine niet (benzineachtig). Nog beter (schoner) en zelfs voordeliger is de geurloze terpentine van Gamsol (Gamblin)
Tot slot is er nog Gamsol. Dit is ook terpentine, maar dan puurder en beter geraffineerd dan alle andere. Het is zo bewerkt, dat alle onzuivere en geurende ingrediënten weg zijn. Wat overblijft is een neutrale terpentine van de puurste soort, die ook nog een stuk gezonder is!
Vernis
Wanneer je schilderij af is wil je het beschermen tegen vuil en veroudering. Dit doe je met vernis. Meer over vernis lees je bij Stap 3: Vernis.
Stap 2: Schilderen
Alle benodigdheden in huis? Dan kan het schilderen beginnen! Daarbij kun je twee technieken toepassen: ‘Allaprima’ of ‘gelaagd schilderen’.
Allaprima
Bij deze techniek schilder je nat-in-nat. Je wacht niet tot een laag droog is, maar blijft door schilderen. Daardoor meng je de kleuren niet alleen op je palet, maar ook op je schilderij.
Je maakt je schilderij af zolang de verf nog nat is. Uiteindelijk krijg je een schilderij dat uit één laag verf bestaat.
Je kunt de olieverf puur uit de tube gebruiken of verdunnen. Wil je de verf verdunnen? Gebruik dan steeds hetzelfde verdunningsmiddel. Met schildersmedium krijg je het mooiste resultaat bij deze techniek.
Gelaagd schilderen
De naam zegt het al, bij deze techniek bouw je je schilderij op uit meerdere lagen verf. Wanneer je een volgende laag begint moet de vorige laag zo droog zijn, dat deze niet meer mengt met de nieuwe laag.
Houd bij gelaagd schilderen goed rekening met de volgende twee regels:
- Van mager naar vet
- Van dun naar dik
Doe je dat, dan zorg je ervoor dat je olieverf op de juiste manier droogt en er geen barstjes in de verf ontstaan (craquelé).
Van mager naar vet
Bouw je schilderij op van magere of schrale verf naar vette verf. Iedere laag moet iets vetter zijn en dus meer olie bevatten. Dit doe je met behulp van je oplosmiddelen.
De eerste laag verdun je met een oplosmiddel die de olieverf mager maakt: terpentine, terpentijn of Gamsol. Hoe meer je van deze oplosmiddelen gebruikt, hoe magerder de verf.
Als je eerste laag droog is kun je kiezen uit 3 opties om verder te schilderen:
- Wil je twee lagen? Verdun dan de tweede laag met schilders medium.
- Meer dan twee lagen? Verdun iedere volgende laag met steeds minder oplosmiddel. Zo bevat elke volgende laag in verhouding meer olie en is dus steeds vetter. Voor de laatste laag kun je pure olieverf uit de tube gebruiken.
- Een andere optie voor het schilderen met meer dan twee lagen: meng het schilders medium in verschillende verhoudingen met de terpentine/terpentijn/Gamsol. Hoe meer schildersmedium je gebruikt, hoe vetter de laag wordt. Gebruik dus bij iedere volgende laag in verhouding minder terpentine/terpentijn/Gamsol en meer schildersmedium.
Voor de laatste laag kun je de verf met puur schilders medium mengen.
Van dun naar dik
Eigenlijk heel logisch: een dunne laag olieverf droogt sneller dan een dikke laag. Maar vergeet het niet, want wanneer je een dunne laag over een dikke zet heb je grote kans dat de dunne laag gaat barsten en misschien zelfs afbrokkelen! De dikke laag is namelijk nog aan het drogen en daarmee aan het veranderen, terwijl de dunne laag al droog is. De dunne laag is niet flexibel genoeg meer om dit op te vangen en barst.
Tip: Gebruik je een poetsdoek tijdens het schilderen? Gooi deze dan niet zomaar bij het afval! Wanneer er terpentine, terpentijn of Gamsol in de doek zit kan deze namelijk gaan broeien en zelfs vlam in de afvalemmer. Laat je doek liever uitgehangen drogen.
Stap 3: Vernis
Ben je klaar met het schilderen van je nieuwe meesterwerk? Dan wil je die natuurlijk wel goed beschermen tegen vuil en veroudering. Dat doe je met vernis.
Retoucheervernis
Is je schilderij na een paar weken mooi droog? Dan kun je retoucheervernis aanbrengen om je kunstwerk te beschermen. Deze vernis sluit jouw schilderij niet helemaal af van de omgeving. Fijn, want zo kan de olieverf volledig drogen terwijl je kunstwerk beschermd is tegen vuil.
Gebruik de retoucheervernis spaarzaam en schilder slechts een dunne laag op je schilderij. Te dik en je kunstwerk veranderd in een plakkerige stofmagneet, het tegenovergestelde van wat je wilt bereiken!
Retoucheervernis is verkrijgbaar in een fles en een spuitbus. Werk je vanuit een fles? Breng de vernis dan aan met een zachte spalter, zoals de Da Vinci 5080.
Slotvernis
Olieverf droogt door zuurstof. Wanneer de olieverf helemaal droog is en niet beschermd wordt tegen zuurstof begint echter een verouderingsproces. Bij dat proces kan o.a. craquelé ontstaan.
Om deze veroudering te voorkomen bescherm je je schilderij met slotvernis wanneer hij helemaal droog is. Bij een normale laagdikte duurt de droging ongeveer een jaar. Schilder je dun? Dan kan je schilderij al binnen een paar maanden goed droog zijn. Heb je lekkere dikke klodders gebruikt? Dan zal je wellicht een paar jaar moeten wachten.
Naast bescherming bepaalt de slotvernis ook de uiteindelijke uitstraling van je schilderij. Je kunt namelijk kiezen voor vernis in mat of glans. Slotvernis is verkrijgbaar in een fles en een spuitbus. Gebruik je vernis uit een fles? Breng de slotvernis dan weer aan met een zachte spalter, net zoals je bij de retoucheervernis hebt gedaan.
Tips voor het aanbrengen van slotvernis:
- Zorg ervoor dat je vernis, maar vooral je schilderij op kamertempratuur zijn. Anders kun je door temperatuurverschillen ongewenste effecten krijgen, zoals een witte waas of vernis wat niet goed hecht.
- Neem je schilderij vervolgens voorzichtig af met een beetje terpentine. Wanneer dit verdampt is kun je aan de slag met slotvernis en zal deze beter hechten.
- Breng de vernis niet te dik aan. Doop je spalter in de vernis en strijk overtollige vernis af, voor je de spalter op je werk zet. Gebruik je een spuitbus? Houdt dan genoeg afstand van je schilderij.
Werk liever in meerdere dunne lagen, dan in één te dikke laag. Een te dikke laag kan er namelijk voor zorgen dat sommige delen meer glanzen dan anderen. - Werk je schilderij systematisch af, zo weet je zeker dat je elk hoekje hebt behandeld. Gebruik je matte vernis? Houd dan goed rekening met punt 5!
- Gebruik je matte vernis of een menging van glanzende en matte vernis? Breng de vernis dan aan in één richting, zodat je een egale matheid krijgt.
Let op! Matte vernis uit een fles mag maar in één laag worden aangebracht, anders kunnen er vlekken ontstaan. Met een spuitbus kun je deze slotvernis wel in meerdere lagen aanbrengen. - Geef de vernis tijd om te drogen voor je je kunstwerk inlijst en ophangt.
Bonus! Stap 4: Inlijsten
Yes, je eerste olieverfschilderij is af! Je hebt vast veel geleerd en flink je best gedaan. Dat mag je best laten zien!
Een mooie lijst maakt je kunstwerk helemaal af.
In onze winkel in Zwolle hebben wij een lijstenmakerij met een enorme keus aan lijsten, van modern tot klassiek. We bewonderen graag je schilderij en kunnen vervolgens advies geven voor een bijpassende lijst.
Heb je op doek geschilderd? Dan kun je ook kiezen voor een mooie baklijst. Deze zijn zowel online als in onze winkel in Zwolle verkrijgbaar in drie kleuren: wit, zwart en blank hout. Maar met een spuitbus van Belton kun je een blanke baklijst heel eenvoudig omtoveren tot een baklijst in een mooi kleurtje (keuze uit meer dan 200 kleuren!).
De lijst in elkaar zetten is een eitje en zo gedaan. Op onze site vind je een instructiefilmpje waarmee het je zeker moet lukken.
Show je resultaat
Wij zijn erg benieuwd naar jouw olieverf schilderij. Laat het ons zien met #buschvanderworp op Facebook of Instagram!
4 reacties
Ja, dat is altijd een lastige. Zelf wel eens een doos ervoor gemaakt, maar of dat de beste oplossing is….. Misschien zijn er nog andere ideeën?
Ik hoor het graag.
Vr.gr
Dag, er is zeker een alternatief voor terpentine om de olieverf te verdunnen en kwasten mee schoon te maken: Gamsol van Gamblin. Je kan dat vinden door de zoekbalk te gebruiken op deze website. Gamsol is een terpentine vervanger die reukloos is en waar veel schadelijke stoffen zijn uitgehaald. De meeste mensen hebben er hierdoor geen last meer van. Trouwens je kan ook overstappen op Cobra Waterverdunbare Olieverf. Dat is ECHTE olieverf maar daar hebben ze iets aan toegevoegd waardoor de olieverf verdunt kan worden met water en andere waterverdunbare mediums. Ruikt minder, minder schadelijke stoffen. Kan ideaal zijn dus.
Ik heb last van terpentine bij olieverf, ik vind het heel jammer om olieverf hierdoor op te geven. Is er een alternatief voor terpentine?